Zaman zaman gündeme taşınan "performansa dayalı ücret"sistemi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik tarafından bir kez daha tartışmaya açıldı
Zaman zaman gündeme taşınan "performansa dayalı ücret"sistemi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik tarafından bir kez daha tartışmaya açıldı.
Bakan Çelik, Bursa'da yaptığı açıklamada 46 yıllık 657 sayılı devlet memurları kanununda yapılacak deÄŸiÅŸiklikle 3 milyon memurdan daha fazla verim almaya çalışacaklarını söyledi. Verimli kamu çalışanlarından oluÅŸan bir yapı kuracaklarını söyleyen Çelik, verimli personel ile verimsiz personel arasında bir fark getireceklerini açıkladı.
Türkiye Kamu-Sen Genel BaÅŸkanı Ä°smail Koncuk da yaptığı açıklamada bu durumun uzun süredir tartışıldığını vurgulayarak performansın ne olduÄŸunu iyi ortaya koymaları gerektiÄŸini belirtti.
Günümüzde uygulanan performans kriterlerinin adil olmadığına dikkat çeken Genel BaÅŸkan Ä°smail Koncuk, ÅŸunları kaydetti:
"Türkiye'de siyasi bir bölünmüÅŸlük var. Kurum amirlerinin hangi kriterlerle kurum amiri yapıldığını bilmeyen kalmadı. Performans deÄŸerlendirmesi derken bunu yapan kiÅŸilerin önyargılardan uzak kiÅŸiler olması lazım. Bunları saÄŸlayamadan performans deÄŸerlendirmeyle ücret belirleme gibi bir sisteme girersek adil olmayan uygulama ile karşı karşıya kalırız. Mantık olarak çok yanlış olmadığını ama Türkiye'de ÅŸu anda uygulanabilir olmadığını düÅŸünüyoruz.
Son yıllarda ülkemizde kamu çalışanlarının ücretlerinde yapılacak deÄŸiÅŸikliklere iliÅŸkin temel öneri, performans ücretine geçilmesi olarak ifade edilmektedir. Halen kamu kesiminde bazı kurumlarda performansa dayalı ücret sistemi uygulanmaktadır. Yöneticiler tarafından yapılan performans deÄŸerlendirmesi sonuncunda alınan puanlara göre çalışanların ücretleri farklı oranlarda artmaktadır. Bu uygulamanın hayata geçirildiÄŸi en önemli yer saÄŸlık sektörüdür. Ancak burada yaÅŸanan sorunları hepimiz çok yakından biliyoruz. Doktorlara muayene ettikleri hasta sayısına göre performans puanı veriliyor. Doktorlar da zaten yoÄŸun olan iÅŸ yükü altında hastalara ayırdıkları süreyi azaltmak zorunda kalıyorlar. Ancak hiç kimse hastalıkla ilgili teÅŸhis ve tedavinin doÄŸru olup olmadığını sorgulamıyor. SaÄŸlık personelimizin belirtilen performans kriterlerine ulaÅŸabilmek için gösterdikleri insan üstü gayret ortadadır. Performansı kamu sektöründe neye göre belirleyeceksiniz? ÖrneÄŸin 60 70 kiÅŸilik 100 kiÅŸilik birleÅŸtirilmiÅŸ sınıflarda eÄŸitim hizmeti vermeye çalışan bir öÄŸretmenin performansını neye göre ölçeceksiniz? Özellikle performans deÄŸerlendirmesini yapacak olan amirlerin tarafsızlığını nasıl saÄŸlayacaksınız? Bugün bir çok yönetim kademesi vekalete dayalı olarak yürütülmektedir. Üstelik vekaleten idareci kadrolarına atanmış olan pek çok yönetici o kadroların gerektirdiÄŸi niteliklere ve iÅŸ tecrübesine sahip deÄŸildir. Bu durumda iÅŸ bilmez yöneticilerin verdiÄŸi performans notunun adil olacağını bizlere nasıl inandıracaksınız. Ä°l özel idareleri ve yerel yönetimlerde çalışan geniÅŸ kesimler için baÅŸarı deÄŸerlendirmesi yapılmasında subjektif unsurların, siyasi ve kiÅŸisel kayırmacılığın olmayacağını nasıl garanti edeceksiniz?
Kamu yönetimi özel sektörden iki önemli noktada ayrılır:
1- Kamu yararını ön plana çıkaran kamu politikası ve teÅŸkilatlanması açısından ,
2- Bürokratik yapılanmayı ön plana çıkaran devlet kültürü açısından
Kamu yararının ön planda bulunduÄŸu durumlarda performans ölçümü için gerekli olan kamu kurumlarının hedeflerini, kesin bir ÅŸekilde tanımlayamazsınız. ÖrneÄŸin; Dış Ä°ÅŸleri Bakanlığı'nda son derece titiz ve dikkatli yapılması gereken evrak takibi, tercüme ve görüÅŸ bildirme iÅŸlemleri için hangi performans kriterlerini getirebilirsiniz?
Kamu hizmeti ve yararı karlılık ve maliyet analizleriyle ölçülemez. Performansa dayalı ücret kamuya özel sektör anlayışını yerleÅŸtirmenin ve iÅŸ güvencesini zayıflatmanın baÅŸka bir yoludur. Kaldı ki performans ölçümünün her kurumun her biriminin ayrı deÄŸerlendirmesini gerekli kılacak ince detaylara ihtiyacı vardır. Kamu sektörü gibi çok geniÅŸ bir alana yayılan kamu hizmetlerinde bu detaylı çalışma yapılabilecek midir?
Kamu hizmetinin üstün özelliÄŸi olan kamu yararının karmaşık yapısı ve dikkate almak zorunda olduÄŸumuz nitelikleri açık deÄŸildir. Bu durumda kriterleri belli olmayan performansın ölçümü nasıl yapılacaktır? Performansa itiraz merci neresi olacaktır? Bu mercilerin güvenirliliÄŸi nasıl saÄŸlanacaktır? Dolayısıyla kamu sektörüne özel sektör anlayışını yerleÅŸtirmeyi amaçlayan memurluk güvencesini yok sayan, bu tür giriÅŸimlerin uygulanabilirliÄŸi yoktur.
Rotasyon konusunun da kamu çalışanlarının üstünde Demokles'in kılıcı gibi siyasi bir baskı unsuru olacağı endiÅŸesini taşıyorum. Rotasyon yıllardır aynı yerde çalışan memurların motivasyonunu, huzurunu, buna baÄŸlı olarak da iÅŸ verimini olumsuz etkileyecektir. Bilhassa iller arası rotasyon asla kabul edilemez. Ancak tüm memurların rotasyonundan bahsedenlerin iller arası rotasyon yapmak istedikleri açıktır.
3 kuruÅŸ maaÅŸla herhangi bir ilde belli bir düzen kurmuÅŸ, zorda olsa yaÅŸamaya çalışan bir devlet memurunun bir baÅŸka ile atanacak, tüm düzeni bozulacak, memur ailelerinin geçim sıkıntısını daha artıracaktır. Böyle bir uygulamadan kamu yararı bekleyenlerin hiçbir ÅŸey bilmediÄŸi, geleceÄŸi öngöremediÄŸi açıktır. Bu bir maceradır, bu maceradan yol yakınken dönülmelidir. "