% 5+5, % 6+6 + gerçekleÅŸen enflasyon farkı + denge tazminatı" />
PaylaÅŸ twittle
% 5+5, % 6+6 + gerçekleÅŸen enflasyon farkı + denge tazminatı
% 5+5, % 6+6 + gerçekleÅŸen enflasyon farkı + denge tazminatı...
Türkiye Kamu-Sen'in baÅŸvurusu ile geçtiÄŸimiz Cuma günü çalışmalarına baÅŸlayan UzlaÅŸtırma Kurulu, hükümetin ve sendikaların önerilerini deÄŸerlendirdi.
Türkiye Kamu-Sen , UzlaÅŸtırma Kurulu'na Toplu SözleÅŸme sürecinde masadaki isteklerini sunarak, taleplerini sözlü olarak iletti. Kurul'da, toplu görüÅŸme sürecinde mutabık kalınan hususların uygulanması yönünde görüÅŸ bildirdi.
Söz konusu Kurul kararları, Türkiye Kamu-Sen'in isteklerini tam olarak karşılamamıştır. Hükümet önceki önerilerini Kamu çalışanlarının ihtiyaçları ve yoksulluk sınırından kurtulacakları ÅŸekilde deÄŸiÅŸtirmelidir. GeçmiÅŸten günümüze UzlaÅŸtırma Kurulu kararlarına uymalıdır.
UzlaÅŸtırma Kurulu, 2007 yılı için düÅŸük maaÅŸ alan memura ilk ve ikinci altı aylık dönemler için % 6+6, yüksek maaÅŸ alan memurlara ise yine ilk ve ikinci altı aylık dönemler için % 5+5 önerdi.
Kurul kararının ardından Kızılay'da bulunan Devlet Personel BaÅŸkanılığı önünde Türkiye Kamu-Sen adına basın açıklaması yapan Toplu GörüÅŸme Sekreteri Nazmi Güzel, UzlaÅŸtırma Kurulu'nun kararını olumlu bulduklarını belirterek, "Kamu Ä°ÅŸveren Kurulu yapılacak son müzakerelerde uzlaÅŸma saÄŸlanmasını arzu ediyoruz. GerginliÄŸin kimseye faydası yoktur. EÄŸer bu kurul kararları da diÄŸer kararla gibi dikkate alınmazsa bunu gerek uluslararası platforma ve yargıya taşıyarak hakkımızı sonuna kadar arayacağız. Kurul'un verdiÄŸi kararları hak olarak deÄŸerlendiriyoruz, hakkımızı da er geç almak istiyoruz" diye konuÅŸtu.
Süreçte Devlet Bakanı ve BaÅŸbakan Yardımcısı Mehmet Ali Åžahin'i daha uzlaÅŸmacı bir tavır sergileyeme davet eden Güzel, "Bakan Åžahin'in bundan sonraki açıklamalarında biraz daha dikkatli ve uzlaÅŸmaya dönük olmasını istiyoruz. Taleplerimizi doÄŸru bulan bir UzlaÅŸtırma Kurulu kararı var ve kamuoyu bizim ne kadar haklı olduÄŸumuzu anladı. Biz en düÅŸük memur maaşının bin 23 YTL olmasını istiyorduk, ancak UzlaÅŸtırma Kurulu'nun açıkladığı zam oranına ilaveten sosyal yardımları da eklersek bizim rakamımıza yakın bir rakam ortaya çıkacak" açıklamasında bulundu.
Kurul, ilk 6 ayda enflasyonun % 4'ü aÅŸması halinde, oluÅŸacak farkın 01 Temmuz 2007'den, ikinci 6 ayda enflasyonun % 4'ü aÅŸması halinde ise 01 Ocak 2008 tarihinden itibaren ücretlere yansıtılması gerektiÄŸi görüÅŸünü bildirdi. Bu kararın ardından taraflar önümüzdeki günlerde yeniden biraraya gelecekler.
T. C. BAÅžBAKANLIK
Devlet Personel Başkanlığı
Sayı :B.02.1 .DPB.0.12.02/18926 8 /9 / 2006
Konu :
TÜRKÄ°YE KAMU-SEN GENEL BAÅžKANLIÄžINA (Dr. Mediha Eldem Sok. No: 85 Kocatepe/ANKARA)
BilindiÄŸi üzere Kamu Ä°ÅŸveren Kurulu ile yetkili kamu görevlileri sendikaları ve bunların baÄŸlı bulundukları konfederasyonlar arasındaki 2006 yılı Toplu GörüÅŸmeleri 15-29 AÄŸustos 2006 tarihleri arasında gerçekleÅŸtirilmiÅŸ olup, toplu görüÅŸmelerde uzlaÅŸma saÄŸlanamamıştır.
Türkiye Kamu-Sen ve Memur-Sen Konfederasyonları 01.09.2006 tarihinde UzlaÅŸtırma Kurulunu toplantıya çağırmış olup, UzlaÅŸtırma Kurulu 06-08 Eylül 2006 tarihlerinde toplanmış ve bir örneÄŸi ekte yer alan 2006/1 sayılı kararını almıştır.
Bilgilerinize arz/ rica ederim.
ek:
-Uzlaştırma Kurulu kararı ve Karşı Oy Yazısı (9 sayfa)
DAÄžITIM:
- - Devlet Bakanlığı ve Başbakan Yardımcılığına
- - Türkiye Kamu-Sen Genel BaÅŸkanlığına
- - Memur-Sen Genel Başkanlığınaİzmir Caddesi No:41 Kızılay 06440 Tel. :0 312-418 83 07-15-20-71-72-74-80-90 E-posta sendika@basbakanlik-dpbgov.tr
ANKARA Fax : 0 312 -417 88 32 Int.adresi www.basbakanlik-dpb.gov.tr
Karar No: 2006/1
UZLAÅžTIRMA KURULU KARARI
Kamu Ä°ÅŸveren Kurulu ile yetkili kamu görevlileri sendika ve konfederasyonlarının 2006 yılında 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu'nun 28 ve devam maddeleri uyarınca yürüttükleri toplu görüÅŸmenin anlaÅŸmazlıkla sonuçlanması üzerine Türkiye Kamu Çalışanları Konfederasyonu (TÜRKÄ°YE KAMU-SEN) ve Memur Sendikaları Konfederasyonu (MEMUR-SEN)'in anılan yasanın 35 inci maddesinde gösterilen ' sürede UzlaÅŸtırma Kurulunu toplantıya çağırmaları üzerine kurul 6 Eylül 2004 tarihinde Yargıtay 9. Hukuk (Ä°ÅŸ) Dairesi ve Yüksek Hakem Kurulu BaÅŸkanı Osman Güven ÇANKAYA'nın baÅŸkanlığında Üniversitelerarası Kurulca seçilen üyeler; Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri Ä°liÅŸkileri Bölüm BaÅŸkanı Prof. Dr. Alpaslan IÅžIKLI, Ä°stanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kamu Hukuku Bölüm BaÅŸkanı Prof. Dr. Tayfun AKGÜNER, Ä°stanbul Okan Üniversitesi Rektörü ve Kamu Maliyesi ÖÄŸretim Üyesi Prof. Dr. Sadık KIRBAÅž ile asil üye Prof. Dr. Fevzi DEMÄ°R'in katılmaması nedeniyle yedek üye Dokuz Eylül Üniversitesi Ä°ktisadi ve Ä°dari Bilimler Fakültesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri Ä°liÅŸkileri ÖÄŸretim Üyesi Prof. Dr. Ali Nazım SÖZER'in iÅŸtiraki ile Yüksek Hakem Kurulu toplantı salonunda toplanmış devamlı sürdürülen görüÅŸmeler sonunda 7 Eylül 2006 tarihinde çalışmalarını sonlandırmıştır.
UYUÅžMAZLIÄžIN KONUSU VE TARAFLARIN GÖRÜÅžLERÄ°
Kurulumuzun incelemesine temel teÅŸkil eden 29/8/2006 tarihli taraflarca düzenlenen tutanakta memur sendikalarının istekleri ve mutabık kalman hususlar açıklanmamış, Kamu Ä°ÅŸveren Kurulunun önerilen saptanmakla yetinilmiÅŸtir. Tutanağı bazı sendika temsilcilerinin imzalamadığı bazılarının ise muhalefet ÅŸerhi koydukları görülmüÅŸtür.
Kurulumuzca 4688 sayılı yasanın 3/h ve 28 maddeleri çerçevesinde inceleme yapılmıştır. Kurulumuza baÅŸvuran sendikaların baÅŸvuru dilekçelerinin de kapsamlı bulunmadığı sunulan belgelerin karar oluÅŸturmaya yeterli olmadığı sonucuna ulaşıldığından taraflar sözlü açıklamada bulunmak ve sunabilecekleri yazılı kanıtlarını ibraz etmek üzere sürenin kısalığı sebebiyle telefonla davet edilmiÅŸ, Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) dışındaki taraflar heyetler halinde gelerek açıklamada bulunmuÅŸlar ve bazı ek belgeler sunmuÅŸlardır
29/8/2006 tarihli tutanakta Kamu Ä°ÅŸveren Kurulunca 2006 yılında kamu görevlilerinin aylıklarına 2006 yılı içinde yapılan genel artışlara ilaveten birinci 6 aylık dönem için 1 Temmuz 2006 tarihinden itibaren enflasyon farkı olarak ( bu dönemde gerçekleÅŸen %4.88 enflasyon oranı ile daha önce yapılan %2.5 oranındaki artış arasındaki fark olan ) %2.32(Hükümet 2,38 olarak açıklamıştı) oranında; ikinci altı aylık dönem için gerçekleÅŸecek enflasyon oranının %2.5'dan fazla olması halinde ise bu enflasyon oranı ile %2.5 arasındaki farkın aynı ÅŸekilde 1 Ocak 2007 tarihinden itibaren enflasyon farkı olarak yansıtılması önerilmiÅŸtir.
2007 yılı artışlarıyla ilgili olarak iki alternatif sunulmuştur.
Birinci alternatif: 2007 yılının birinci ve ikinci altı aylık dönemlerinde en yüksek aylık alan kamu görevlisinin aylığında %2.5, en düÅŸük Devlet memuru aylığında ise %4 oranlarında artış olacak ÅŸekilde zam yapılması ; yılın her bir yarısı için gerçekleÅŸen enflasyon oranının %4 den yüksek olması halinde gerçekleÅŸen enflasyon oranı ile %4 oranı arasındaki farkın ilk altı ay için 1/7/2007, ikinci altıncı ay için ise 1/1/2008 tarihinden itibaren geçerli olacak ÅŸekilde kamu görevlilerinin aylıklarında enflasyon farkı olarak yansıtılması ÅŸeklindedir.
Ä°kinci alternatif: 2007 yılının birinci ve ikinci altı aylık dönemlerinde tüm kamu görevlilerinin aylıklarında %2.5 oranında olmak üzere yıllık %5.1 oranında genel artış olacak ÅŸekilde zam yapılması; yılın her iki yarısı içinde gerçekleÅŸen enflasyon oranının öngörülen %2.5 zam oranında yüksek olması halinde, gerçekleÅŸen enflasyon oranı ile %2.5 oranı arasındaki farkın ilk altı ay için 1/7/2007, ikinci altı ay için 1/1/2008 tarihinden itibaren geçerli olacak ÅŸekilde kamu görevlilerinin aylıklarına yansıtılması; bu genel zamma ilaveten çeÅŸitli adlar altında ek ödeme almayan personeli ek ödeme yapılmasını öngören 5473 sayılı Kanun'la 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen Ek 3 üncü madde hükmü kapsamında ödenen 80 YTL'nin 2007 yılının Ocak ayından itibaren 100 YTL, Temmuz ayından itibarense 120 YTL'ye çıkarılması ÅŸeklindedir.
Yukarıdaki öneriler 7 Eylül 2006 günlü UzlaÅŸtırma Kurulu toplantısında Kamu Ä°ÅŸveren Kurulu tarafından tekrar edilmiÅŸtir.
Memur-Sen Konfederasyonu tarafından verilen baÅŸvuru dilekçesinde tüm memurlara %7 + %7'lik zam (enflasyon farkı dikkate alınmak kaydıyla) ile eÅŸi çalışmayan memurlara 30 YTL aile yardımı 10 YTL çocuk yardımı yapılması ek ödeme ve döner sermayeden istifade etmeyen memurlara da 50+50 denge tazminatı ödenmesi 5 YTL olarak düzenlenmiÅŸ olan sendikalılık tazminat miktarının 10 YTL ye çıkarılması talep edilmiÅŸ ayrıca en düÅŸük ücret alan
memurun eline ayda en az 1000 (bin) YTL geçecek ÅŸekilde düzenleme yapılması sözlü açıklamaları sırasında belirtilmiÅŸtir.
Kamu-Sen Konfederasyonu tarafından kurulumuza verilen baÅŸvuru dilekçesinde istekler konusunda bir açıklama getirilmemiÅŸ daha önceki safhalarda ileri sürdükleri taleplerinde ısrar ettikleri gözlenmiÅŸ(Kurula sunuldu) kurulumuzda yaptıkları sözlü açıklamaları sırasında tüm memurlara ilk altı ayda % 6, ikinci altı ayda %6 zam yapılmasını, enflasyon farklarının yansıtılmasını daha Önce 80 YTL olarak tazminat alan memurlara ödenen denge tazminatına ilk altı ayda 135 YTL'ye çıkarılmasını , ikinci altıncı ayda ise 55 YTL daha ilave yapılarak 190 YTL'ye çıkarılmasına, ayrıca geçim endeksleri göz önünde bulundurularak en düÅŸük ücret alan memurun eline en az ayda 1023 YTL (binyirmiüç) geçecek ÅŸekilde düzenleme yapılmasını istemiÅŸlerdir.
Her iki memur konfederasyonu yetkilileri Kamu Ä°ÅŸveren Kurulunun 2006 enflasyon farkıyla ilgili ödeme tekliflerini ödeme tarihleri dışında benimsediklerini ancak ödemelerin her ay itibariyle yapılması gerektiÄŸini talep etmiÅŸlerdir.
DEÄžERLENDÄ°RME
Her iki konfederasyon tarafından yasanın 28 inci maddesinde belirtilen hususlar dışında memurların çalışma koÅŸullarının ve sendikal haklarının düzeltilmesi konusunda isteklerde bulunulmuÅŸtur. Ancak 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu madde 28 toplu görüÅŸmelerin kapsamını nakti ve ayni yardımlarla sınırladığı için kurul raporunu madde 28 çerçevesinde hazırlamıştır. Bununla birlikte her iki konfederasyonun maddi konulara iliÅŸkin talepler dışındaki Anayasa ve yasa deÄŸiÅŸikliÄŸi gerektiren demokrasinin temel ilkeleri doÄŸrultusundaki siyasal, sosyal ve sendikal haklara iliÅŸkin taleplerinin yetkili organlarca nazara alınması dileÄŸi kurulumuzca da benimsenmiÅŸtir.
2006 yılı enflasyon farklarının Ödenmesiyle ilgili miktarlarda taraflar
2007 yılın da yapılması gerekli artışlar tespit edilmeye çalışılırken yalnız
arasında mutabakat mevcuttur. Bir kısım farkların geçmiÅŸe dönük oluÅŸu nazara
alındığında ilk altı aylık farkın 1/7/2006 tarihinden itibaren ödenmesine yönelik
Kamu Ä°ÅŸveren Kurulunun Önerisi yerinde görülmüÅŸtür. Ä°kinci yarı yıl enflasyon
farklarının da 1/1/2007 tarihinden itibaren ödenmesi uygun bulunmakla birlikte
bu zammın 31/12/2006 tarihi itibariyle yapıldığı açıkça belirtilerek 2007 yılında
yapılacak zam oranlarının belirlenecek bu miktara göre uygulanması
gerektiÄŸinin açıklığa kavuÅŸturulmasında fayda mülahaza edilmiÅŸtir.
oran artırılması veya alt düzeyde maaÅŸ alan memurlara faklı oran uygulanıp
ayrıca denge tazminatı artırılarak alt ve üst düzey arasındaki ücret farklılığın
giderilmesi yoluyla iÅŸçilerle memurlar, memurlarla özel sektörde çalışanlar, benzer iÅŸte çalışan , liyakat ve kıdemi aynı olmasına raÄŸmen deÄŸiÅŸik kamu kuruluÅŸlarında çalışmaları sebebiyle farklı ücret alan kiÅŸiler arasındaki adil olmayan ve sosyal barışı bozacak nitelik arz eden farklılıkların giderilmesinin mümkün olmayacağı açıktır. Bu nedenle kapsamlı bir personel reformunun yapılması gerektiÄŸi sonuç ve kanısına varılmıştır. Nitekim bu görüÅŸün yaygın ÅŸekilde kabul edilmesi üzerine hazırlanan kamu çalışanlarıyla ilgili yasal çalışmaların baÅŸlatıldığı tasarının bazı sosyal taraflara gönderildiÄŸi görüÅŸmeler sırasında öÄŸrenilmiÅŸ; içeriÄŸi kurulumuzca tam olarak öÄŸrenilememesine raÄŸmen böyle bir giriÅŸimin varlığı memnuniyetle karşılanmıştır.
Kurulumuz üyesi prof. Dr. Tayfun AKGÜNER tarafından yazılan karşı oy gerekçesinin 2 no.lu bendinin a, b, c, d, e, f, g, fıkralarında açıklanan öneriler kurulumuzun ortak görüÅŸü olmakla birlikte gerekçemizde ayrıca tekrarına gerek görülmemiÅŸtir.
Yukarıda açıklanan ve benimsenen tüm görüÅŸlere raÄŸmen mevcut koÅŸul ve verilere, ülkemizde son yıllarda enflasyonun gösterdiÄŸi seyir ve deÄŸiÅŸik kuruluÅŸların 2007 yılında öngördükleri enflasyon artış oranları ve 2006 yılından önceki dönemlerde enflasyonun yüksekliÄŸinden doÄŸan ve karşılanmayan geçmiÅŸ zararlar nazara alınarak kurulumuz çoÄŸunluÄŸunca aÅŸağıdaki ÅŸekilde bir uygulama yapılmasının önerilmesi yerinde görülmüÅŸtür.
SONUÇ
• 1- Kamu görevlilerinin 2006 yılında yapılan genel artışlara ilaveten birinci
altı aylık dönem için 1 Temmuz 2006 tarihinden itibaren enflasyon farkı
olarak (bu dönemde gerçekleÅŸen %4.88 enflasyon oranı ile daha önce
yapılan %2.5 oranındaki artış arasındaki fark olan) %2.32(Hükümet 2,38 olarak açıklamıştı) oranında;ikinci altı aylık dönem için gerçekleÅŸecek enflasyon oranının %2.5 dan
fazla olması halinde ise bu enflasyon oranı ile %2.5 arasındaki farkın
aynı ÅŸekilde 1 Ocak 2007 tarihinden itibaren memurlara en geç bir aylık
süre içerisinde bir kerede enflasyon farkı olarak ödenmesine, ikinci altı
aylık enflasyon farkının 31/12/2006 tarihi itibariyle mevcut ücretlere
eklenmesi ve 2007 yılı ücret zamlarının belirlenecek bu miktarlara
yapılmasının uygun olacağı,2- 2007 yılında yetkililerce objektif kriterlere göre belirlenecek alt derecedeki memur maaÅŸlarına ilk altı ay için %6, ikinci altı ay için %6, diÄŸer memur maaÅŸlarına ilk altı ay için %5, ikinci altı ay Ä°çin %5 oranında zam yapılması, ilk altı ayda enflasyon %4 ü aÅŸması halinde 1/7/2007 tarihi itibariyle ikinci altı ayda enflasyonun %4ü aÅŸması halinde 1/1/2008 tarihinde enflasyon zam farkı olarak ücretlere yansıtılarak ödenmesinin (ücret zam farklarının tespitinde ilk ve ikinci altı aylarda %4'ü aÅŸan %1 ve %2 oranındaki artışların memurların 2006 yılı öncesine ait enflasyon farklarından doÄŸan zararlarının telafisi amaçlanmıştır.)
- 3- Ä°kinci maddede zama ilaveten çeÅŸitli adlar altında ek ödeme almayan
personele ek Ödeme yapılmasını öngören 5473 sayılı Kanunla 375 sayılı
Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen 80 YTL'nin 2007 yılı ilk altı
ayında 130 YTL. ikinci altı ayında ise 150 YT1 olarak ödenmesine, daha
önce belli derecedeki memurlara uygulanan görev tazminatlarının
kademeyle de olsa tüm memurlara yaygınlaÅŸmasının saÄŸlanması,- 4- Kurumlar arasında farklılık arz ettiÄŸi açıklanan yardımların bir standarda
kavuÅŸturulması ve amacına uygun yapılmasıHususlarında önerilerde bulunması kurulumuzca bir muhalif oya karşı oy çokluÄŸuyla kararlaÅŸtırılmıştır. 7/9/2006
Osman Güven ÇANKAYA BAÅžKAN
Prof.Dr. Alpaslan IÅžIKLI Prof. Dr. Tayfun AKGÜNER
ÜYE ÜYE
ÜYE (Karşı Oy) (KARÅžI OY)
(Ä°MZALIDIR)Prof. Dr. Sadık KIRBAÅž ÜYE
AYRIÅžIK OY
UzlaÅŸtırma Kurulu'nun yukarıda belirtilen kararına aÅŸağıdaki gerekçelerle karşıyım. Önerilerim aÅŸağıdadır:
1. BilindiÄŸi gibi, Anayasa'nın (2)'nci maddesi "Cumhuriyetin temel nitelikleri'" ni göstermekte ve bu nitelikler arasında "sosyal devlet" ilkesi yer almaktadır. Sosyal devlet, kiÅŸilere sadece temel hak ve özgürlükler saÄŸlamakla yetinmeyen, aynı zamanda, onların insan gibi yaÅŸamaları için gerekli olan maddi gereksinmelerini karşılamalarını da kendisine görev edinen devlettir. BaÅŸka bir deyiÅŸle, sosyal devlet, "sosyal adaleti gerçekleÅŸtiren", "kiÅŸinin ve toplumun refahını (sosyal refahını) saÄŸlayan" ve "sosyal güvenlik hakkı tanıyan" devlettir. Sosyal devlet, sosyal adalet, sosyal refah ve sosyal güvenlik ayakları olan bir kavramdır.
1982 tarihli T.C. Anayasası'nm (2)'nci ve (5)'inci maddeleri ile (60), (61) ve (62)'nci maddeleri, Devletimize sosyal devlet ilkesinin gereklerini yerine getirme görevi vermiÅŸtir. YurttaÅŸlar, Anayasa'nın (70)'inci maddesine göre, kamu hizmetlerine girme hakkına (memur olma hakkına) sahiptirler. Ancak, Devlet, insanların yaÅŸamaları için gerekli olan maddi gereksinmelerini karşılamalarım da kendisine görev edinmelidir. Bu görevin, devletin izlediÄŸi ekonomik politikalarla ya da maddi olanaklarının kısıtlılığı ile bir ilgisi olamaz. Çünkü, asgari geçim oranlan memurların ve iÅŸçilerin yaÅŸam hakları ile doÄŸrudan ilgilidir. Böylece sosyal adalet gerçekleÅŸtirilir ve memurlara adil (dengeli) bir ücret politikası ve paylaşım yöntemi uygulanır. Bu da yetmemektedir. Sosyal devlet ilkesinin emrettiÄŸi "sosyal refahın saÄŸlanması" için, memur aylıkları bir refah payı da içermelidir. Bu noktalardan hareketle, Kamu Ä°ÅŸveren Temsilcilerinin beyan ettikleri "devletin mali kaynaklarının yetersiz olduÄŸu gerekçesi" kabul edilemez. Anayasa'nın (65)'inci maddesine dayalı bu gerekçe, insanların yaÅŸam ve geçim hakkının, sosyal devlet ilkesinin Önünü geçemez. Devletin bu konuda bir takdir yetkisinden de söz edilemez. Anayasa'nın (65)'inci maddesine dayanarak Devlet, sosyal devlet ilkesinin kendisine yüklediÄŸi ödevlerden kaçamaz. Üstelik, Basında çıkan haberlerden ve Maliye Bakanlığı yetkililerinden aldığımız bilgilere göre, Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu'nun - miktar ne olursa olsun- bütçe fazlası vardır. Mali (parasal) yetersizlikten söz açılamaz. Kimi kaynaklardan pay ayrılarak ya da giderlerden kısılarak, gelir artırıcı önlemler alarak, memur aylıklarında yapılan artışları karşılamak olanaklıdır.
Öte yandan, Devlet, Anayasa'nın öngördüÄŸü ya da Yasama Organı'nın kabul ettiÄŸi kamu hizmetlerini, düzenli ve sürekli bir biçimde yürütmek durumunda olduÄŸu için, yeterli sayıda kamu personeli (memur) çalıştırmak ve onlara adil ve yeterli bir aylık ödemek zorundadır. Bu aylık, ülkedeki satın alma gücündeki deÄŸiÅŸiklikleri de içermelidir. Memurların aldıkları en az aylıkla, kamuda çalışan iÅŸçilerin aldıkları en az ücret arasında, memurların aleyhine büyük farklar vardır. Nitekim, Sekizinci BeÅŸ Yıllık Kalkınma Planında, memurların sendikal haklarının geliÅŸtirilmesi ile "eÅŸit iÅŸe-eÅŸit ücret ilkesine dayalı bir aylık düzenin yaratılması" öngörülmektedir.
2. AÅŸağıda önerdiÄŸim memur aylıklarındaki artış' oram, yukarıdaki gerekçeler dışında, aÅŸağıda belirttiÄŸim ilkeleri de yansıtmaktadır:
a. Aylıklar, en az geçim oranını (minimum living allowance'ı)
yansıtmalıdır. Memurların vazgeçilmez sayılan sosyal ve kiÅŸisel
gereksinmelerinin kendilerine ödenecek aylıklarla karşılanması gerekir. Bu
nedenle, geçim endeksleri ile en az aylık arasında sıkı bir iliÅŸki olmalıdır.
Türkiye'de en az aylıkla, en az geçim endeksi arasındaki fark büyüktür. ÇeÅŸitli
kuruluşlarımız tarafından bu endekslerimiz yayımlanmaktadır. Devlet memurları
Kanunu'nun (146/son) maddesi, memur aylıklarının en az ücretten aÅŸağı
olamayacağı, az olması durumunda aradaki farkın kendisine tazminat olarak
ÖdeneceÄŸi yazılı olsa da, buradaki ölçüt en az ücret deÄŸil, en az geçim endeksleri
olmalıdır.b. Aylıklar, fiyat artışlarını ve dalgalanmaları (enflasyonu) izlemeli ve bu
miktarın üstüne sosyal refah payı konmalıdır. Bu nedenle "echelle mobile-
oynak merdiven- deÄŸiÅŸmeli aylık düzen" uygulanmalıdır. Her ne kadar, bugün
Türkiye'de takdire dayalı ve yılda iki kez katsayı saptaması ile oynak merdiven
uygulandığı ileri sürülebilirse de, bu yöntem eksiktir. Çünkü, enflasyon farkı altı
ayın sonunda ve geleceÄŸe yönelik ödenmekte; böylece, memurlara yapılan
zamlar hep enflasyonun altında kalmaktadır. Bu nedenle fiyat artışları, kendi
kendine iÅŸleyen bir yöntemle aylıklara yansıtılmalı, aylıklarda kendiliÄŸinden
(otomatik) artışlar yapılmalıdır.c. Türkiye'de, 12 Nisan 2006 tarihi itibariyle, (2.143.206) memur vardı.
Bugün de, anılan sayının iki milyonun altında olduÄŸu belirtilmektedir. Bu
memur sayısı çok deÄŸildir. En azından Avrupa BirliÄŸi ülkelerinin çoÄŸunun,
nüfusa göre çalıştırdığı memur sayısının altındadır. ÖrneÄŸin, memur sayısı
olarak bu oran Fransa'da (7,5), Almanya'da (5,3), Ä°talya'da ise, (3,9)'dur.
Türkiye ise, anılan oran (3,2)'dir.Üstelik, kamu görevlilerinin aldıkları aylıklar arasındaki "iç denge" de bozulmuÅŸtur. En fazla aylığı olan memurlar - yoksulluk sınırının üstünde aylık
alanlar- (100 bin) civarındadır. Öteki memurlar ise, yoksulluk sınırına yakın ya da altında aylık almaktadırlar. Bunlar arasında, doktorlar, mühendisler, öÄŸretmenler, hemÅŸireler, jeologlar ve öbür genel idare hizmetleri sınıfında çalışan memurlar vardır. Oysa, aylık tutarın ortaya çıkmasında "memurun yeterliliÄŸi ve eÄŸitim durumu" ile "memurun yaptığı görevin önemi ve sorumluluÄŸu" esas alınmalıdır.
d. Bu iç denge dışında, memur aylıkları ile özel kesimde ödenen ücretler
arasındaki "dış denge" de gözetilmelidir.e. En düÅŸük aylıklı memurun aldığı para ile, en yüksek aylıklı memurun
aldığı para arasında kabul edilebilir bir fark olmalıdır. Oysa, Türkiye'de bu fark
çok büyüktür. Bu durum üst düzey memur aylıkları ile alt düzey memur aylıkları
arasında büyük bir uçurum yaratmaktadır. Memur aylıklarında yapılacak artışlar,
bu uçurumu kabul edilebilir bir düzeye indirmeye yönelik olmalıdır. BaÅŸka bir
deyiÅŸle, "aylık yelpazesi" n&e büyük açıklıklar olmamalıdır.f. Memur aylıkları, memurun görev yaptığı coÄŸrafya bölgesine göre
deÄŸiÅŸebilmelidir. ÖrneÄŸin, pahalılık, kiraların yüksekliÄŸi, iklim ve yoksunluk
bölgelerinde çalışma gibi kimi durumlar göz Önünde bulundurulmalıdır.g. Memurların aile durumu da, gerçekçi bir bakışla ele alınmalıdır. Bu
baÄŸlamdaki ödemeler günün koÅŸullarına uymalıdır.3. Kamu Ä°ÅŸveren Kurulu'nun, memur aylıkları açısından önerdiÄŸi artışlar ve almış olduÄŸu kararlar, hukuksal yönden sakattır. Çünkü, bu iÅŸlemin "neden" öÄŸesi hukuka aykırıdır. Kanımızca, bu karara dayanarak alınacak Bakanlar Kurulu kararı da, eÄŸer Kamu Ä°ÅŸveren Kurulu'nun kararını aynen benimseyecek olursa, ya da 4688 sayılı Kanunun (21)'inci maddesine dayanarak kurulan Yüksek Ä°dari Kurul'un kararlarını dikkat almazsa, hukuken sakat olacaktır. Çünkü, idarenin bu konuda sahip olduÄŸu takdir yetkisi, Yüksek Ä°dari Kurulun almış olduÄŸu kararla ve idarenin kendi kendine sınırlaması yoluyla kısıtlanmış ve anılan karar, Bakanlar Kurulu'nun memur aylıkları konusunda alacağı kararın kapsamını ve gerekçesini önceden saptamıştır. Yüksek Ä°dari Kurul, 09.06.2006 tarihli toplantı tutanağında, memur aylıklarının, "kamu görevlilerine günün koÅŸullarında daha iyi bir yaÅŸam sürmesini saÄŸlamd "liyakat ve kıdemi gözetmek", "adil, dengeli, kolay uygulanabilir ücret sistemi oluÅŸturmak, "eÅŸit iÅŸe eÅŸit ücret ilkesiyle çeÅŸitli statülerde aynı iÅŸi yapmakta olan kamu çalışanları arasındaki ücret farklarının giderilmesi", "kurumlar arasındaki ücret düzensizliÄŸinin giderilmesi" "kamu görevlilerine ödenen her türlü ücret, tazminat, ikramiye, harcırah, yardım ve ödemelerin günün koÅŸullarına uymayanların uygu duruma getirilmesi" gibi ilkeleri gözeterek saptanması gerektiÄŸini kabul ve beyan etmiÅŸtir. Memur aylıklarına iliÅŸkin Bakanlar Kurulu
kararı da, yukarıdaki ilkeleri dikkate almak ve bunlara göre karar vermek durumundadır.
SONUÇ : Yukarıdaki gerekçelere dayanarak, 2007 yılının ilk altı ve ikinci altı ayında, ayrı ayrı ve iki bölümde olmak üzere, sosyal refah payını da içerecek biçimde, memur aylıklarında yapılacak artışların, en yüksek aylık alanlara % 4 (yüzde dört), en düÅŸük aylık alanlara % 7 (yüzde yedi) biçiminde olmasını ve düÅŸük aylık alanlara 1 Ocak 2007 tarihinden itibaren (120), 1 Temmuz 2007 tarihinden itibaren (140) YTL mali denge tazminatı adıyla ek ödeme verilmesini; belirttiÄŸim nedenler çoÄŸunluk kararına karşı olduÄŸumu saygılarımla arzederim. 08.09.2006.
Prof.Dr. Tayfun Akgüner
UzlaÅŸtırma Kurulu Üyesi
Genel Haberler
